Specyfika lekcji indywidualnych

Lekcje indywidualne to nic innego jak lekcje skrojone na miarę. Na miarę potrzeb i możliwości naszego ucznia. To uczeń właśnie podejmuje tutaj dużo więcej decyzji. Określa czas i częstotliwość zajęć, a także dyktuje tempo pracy. Materiały, które realizujemy na takich lekcjach są zawsze dostosowane do poziomu naszego ucznia, jego zainteresowań i celów językowych. Musimy być przygotowani również na to, że nasz kursant często sam będzie przynosił nam materiały, na których chciałby pracować. Wiążę się to z dużo większą autonomią i decyzyjnością ucznia na zajęciach indywidualnych. Zaletą tej sytuacji jest silniejsze poczucie odpowiedzialności za efekt nauki po stronie ucznia właśnie.

Na zajęcia w formie spotkań 1 na 1 decydują się najczęściej osoby bardzo zajęte, dysponujące mocno ograniczonymi zasobami czasu, jak na przykład przedstawiciele kadry zarządzającej. Zazwyczaj oczekują od kursu szybkiego przyrostu wiedzy i umiejętności. Często są to również uczniowie o bardzo specyficznych potrzebach i wymaganiach. Dlatego też praca z nimi wymaga innego przygotowania od nauczyciela.

Zalety i wady zajęć indywidualnych

Niewątpliwą zaletą lekcji w systemie 1 na 1 jest większy komfort pracy dla ucznia oraz spersonalizowany plan nauczania. A co oprócz tego?

Uwaga nauczyciela skupiona jest w stu procentach na jednym uczniu, jego potrzebach i słabościach.
Uczeń ma duży wpływa na formę lekcji, tempo pracy, dobór materiału i stosowane na zajęciach techniki. To oczywiście może okazać się wadą takich lekcji. Wszystko zależy od naszych umiejętności negocjacji i tego, gdzie postawimy granice wpływu ucznia na przebieg całego kursu.
Nie ma problemów wynikających z dynamiki pracy grupowej, nie mówiąc już o problemach z dyscypliną.
Nie odczuwamy presji czasu związanej ze zrealizowaniem określonej partii materiału w konkretnym terminie. Poszczególne zagadnienia leksykalne czy gramatyczne przerabiamy nie na czas, a raczej do skutku. To też oczywiście ma drugą stronę medalu. W przypadku „słabo rokujących uczniów” takie podejście może okazać się bardzo niezwykle nużące.

I tu warto wspomnieć o potencjalnych problemach, z jakimi może się nam przyjść mierzyć w przypadku zajęć indywidualnych. Największym z nich może być nuda. Często po jakimś czasie popadamy w rutynę, a ta odbiera naszym lekcjom resztki dynamizmu. O taką dynamikę na lekcji zdecydowanie łatwiej w przypadku zajęć grupowych, gdzie zawsze znajdzie się przynajmniej kilka barwnych postaci napędzających do pracy całą grupę. Sytuacja staję się jeszcze bardziej skomplikowana, kiedy między nami, a naszym uczniem po prostu „nie zaskoczy”. Wtedy i my, i on będziemy się ze sobą męczyć. Oczywiście nauczyciel, jak kameleon, dostosowuje się do każdego środowiska (czytaj: każdego ucznia). Czasami jednak „przybranie” podobnych barw może się okazać dla nauczyciela niezwykle wyczerpujące zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie. Zwłaszcza w przypadku kursów intensywnych. Na jakie inne problemy powinniśmy się przygotować? Oto najważniejsze…to znaczy najtrudniejsze.

Uczniowie, którzy są z natury nieśmiali mogą odczuwać znaczne zawstydzenie, a to z kolei będzie blokować ich potencjał.
Nauczyciel nie ma możliwości porównania postępów ucznia z innymi.
Cele i oczekiwania ucznia często się zmieniają, co narzuca nauczycielowi konieczność bycia niezwykle elastycznym. Jest to niestety bardzo męczące przy dłuższej współpracy.
Z czasem nasza relacja z uczniem może stać się zbyt przyjacielska, co da naszemu uczniowi większą śmiałość do odwoływania zajęć w ostatniej chwili, nieodrabiania zadań domowych czy nieprzykładania się do nauki.

Jak więc przygotować się do zajęć w systemie 1 na 1, żeby uniknąć potencjalnych problemów? Najważniejsze jest planowanie! A nie uda nam się tego zrobić bez rozmowy o celach i oczekiwaniach naszego ucznia. Taka rozmowa potrzebna jest nie tylko na początku kursu, ale też w trakcie jego trwania. Pamiętajmy o tym, że potrzeby naszych kursantów często ulegają licznym zmianom.

Warto również spisać kontrakt z naszym uczniem. Kontrakt, w którym określimy częstotliwość zajęć, harmonogram, reguły związane z odwoływaniem lekcji, a nawet system płatności. Możemy tutaj też zawrzeć informacje o tym, jak często będziemy przeprowadzać testy oraz czy i w jakim wymiarze będziemy zadawać pracę domową. Taki kontrakt znacznie ułatwi nam współpracę i zaoszczędzi wiele nieporozumień czy rozczarowań. Co poza tym? Oto kilka rad zwłaszcza dla nauczycieli rozpoczynających swoją przygodę z lekcjami indywidualnymi.

Bądź elastyczny, ale wyznaczaj granicę wpływu ucznia na przebieg kursu.
Dbaj o dynamikę na zajęciach. Stosuj zróżnicowane metody i techniki.
Zawsze miej plan B w postaci dodatkowych aktywności i zadań językowych.
Unikaj tematów niezwiązanych z tematem lekcji. Łatwo wtedy stracić kontrolę nad przebiegiem zajęć.
Atmosfera na zajęciach powinna być przyjacielska. Nie oznacza to jednak, że musimy się zaprzyjaźniać z naszym uczniem. Istnieje wtedy ryzyko, że problemy osobiste zaczną dezorganizować nasze lekcje.
Lekcje konwersacyjne nie powinny ograniczać się do samego mówienia. Wybierz ciekawy temat i przygotuj odpowiednie słownictwo.

Lekcje w systemie 1 na 1 w wielu przypadkach rzeczywiście przekładają się na dużo większą efektywność nauczania i zdecydowanie szybsze przyswajanie nowych treści. Nie jest to jednak forma zajęć dla każdego. Niektórzy uczniowie zrobią większe postępy na zajęciach grupowych. Elementy rywalizacji, większa dynamika pracy, więcej elementów zaskoczenia oraz wzajemne motywowanie się do dalszej nauki dają często lepsze efekty niż nawet najlepiej spersonalizowany kurs. Dlatego warto zawsze porozmawiać z uczniem o jego preferencjach związanych z formą pracy. Jeżeli na co dzień woli pracę zespołową, to kurs indywidualny nie jest dla niego. Jeśli jednak w pracy zajmuje stanowisko kierownicze lub jego praca nie wymaga współdziałania z innymi osobami, to zajęcia indywidualne przyniosą mu o wiele bardziej zadowalający efekt niż zajęcia grupowe. Bez rozmowy o celach, oczekiwaniach i preferencjach naszego ucznia, nie będziemy w stanie dobrać mu odpowiedniej dla niego formy nauki.

Spór o to, która forma zajęć językowych jest bardziej efektywna trwa od zawsze. Nie da się jednoznacznie stwierdzić wyższości zajęć grupowych nad indywidualnymi lub odwrotnie. To raczej kwestia preferencji. I dotyczy to zarówno uczniów, jak i nauczycieli. Każdy ma swoje upodobania, każdy też czuje się lepiej w konkretnym środowisku.

Autor: Joanna Pasek

Dodał Joanna Pasek w dniu 04-08-2020 · Opublikowano w kategorii Dla nauczyciela języka polskiego