Jak skutecznie pracować z grupą o zróżnicowanym poziomie

Co widzimy oczyma wyobraźni, kiedy myślimy o grupie określanej mianem „trudnej”? Prawdopodobnie na pierwszym miejscu wymienilibyśmy to wszystko, co wiąże się z negatywnym stosunkiem naszych uczniów do nauki (zaangażowanie i chęć do pracy są im obce). Być może na drugim umieścilibyśmy, mówiąc oględnie, umiarkowany talent do uczenia się języków. Nie tak daleko w tyle znalazłby się fakt, że uczniowie, którzy wylądowali w jednej sali lekcyjnej, są na skrajnie różnym poziomie znajomości języka. Ta ostatnia sytuacja często sprawia, że opracowany plan zajęć można wyrzucić do kosza. Jedni się nudzą i ziewają, inni stresują i demotywują, lekcja się nie klei i nie toczy w dobrym tempie, a my czujemy się bezradni.

Dobra informacja jest taka, że żadna z tych sytuacji nie jest beznadziejna. Ba, z każdej z nich możemy wyjść obronną ręką, jeśli tylko wyposażymy się w odpowiednie narzędzia. Poniżej znajdziecie kilka podpowiedzi na to, co zrobić, by lekcja w grupie o zróżnicowanym poziomie była efektywna.

1. POZNAJMY DOBRE I ZŁE STRONY NASZYCH UCZNIÓW

Jest to o tyle ważne, że często zróżnicowanie poziomów jest tylko pozorne. Niektórzy uczniowie świetnie sobie radzą w rozwiązywaniu zadań do czytanych i słuchanych tekstów, a nie znają gramatyki. Inni płynnie mówią, ale nie umieją poprawnie napisać słowa po polsku. Zwykle jest tak, że konkretne sprawności jednego ucznia znajdują się na różnym poziomie (na przykład oceniając mówienie, przydzielilibyśmy go do grupy B1, ale już rozumienie ze słuchu to początek poziomu A2). Jeśli poznamy atuty każdego ucznia, będziemy mogli je później dobrze wykorzystać.

2. RÓŻNICUJMY ZADANIA

Nie wszystkie ćwiczenia muszą wyglądać tak samo dla całej grupy. Jeśli ćwiczymy gramatykę, przygotujmy zadania nawet o trzech różnych poziomach trudności i przydzielmy je uczniom do indywidualnej pracy. Podobnie możemy postąpić z zadaniami na rozumienie ze słuchu lub czytanie. To ostatnie możemy też ćwiczyć na łatwiejszych i bardziej skomplikowanych tekstach. Mocniejsi uczniowie mogą dostawać też trudniejsze prace domowe czy tematy, na które muszą się wypowiedzieć pisemnie. Jeśli obawiamy się, że większość czasu na lekcji poświęcimy na sprawdzanie poprawności wykonania zadań, przygotujmy wcześniej klucze odpowiedzi i rozdajmy je uczniom. Możemy też rozwiewać wątpliwości na bieżąco, odpowiadając indywidualnie na pytania, a często powtarzające się problemy przeanalizować potem wspólnie na tablicy.

3. TWÓRZMY MIESZANE GRUPY

Podział na mocniejszych i słabszych może sprawdzić się również w pracy grupowej, jeśli opracowujemy jakiś projekt (na przykład tworzymy plakat reklamujący szkołę językową). Wówczas przydzielamy grupom łatwiejsze i trudniejsze zadanie (odpowiednio dla pierwszej: poszukajcie i wytnijcie z gazet słowa, które mogłyby promować kursy językowe, a dla drugiej: wymyślcie własne hasło reklamowe).
Taki podział na dłuższą metę mógłby zadziałać demotywująco, dlatego przy pracy w grupach warto łączyć lepszych ze słabszymi. Nie jest tajemnicą, że na lekcji uczniowie uczą się zarówno od nauczyciela, jak i od siebie nawzajem. Działa to szczególnie dobrze przy ćwiczeniach komunikacyjnych, kiedy lepiej mówiący uczniowie podsuwają tym drugim nowe słówka i wymagają od nich używania polskiego w naturalnym kontekście. Działa to również na korzyść mocniejszych uczniów, ponieważ często muszą wytłumaczyć kolegom jakieś zagadnienie, co powoduje, że próbują je lepiej zrozumieć i zapamiętać. Wiąże się z tym również następny punkt.

4. WYBIERAJMY SOBIE ASYSTENTÓW

Mocniejszych uczniów możemy poprosić o wcielenie się w rolę nauczyciela i wytłumaczenie pozostałym problematycznego zagadnienia gramatycznego, nieznanych słów lub kontrolowanie pracy kolegów w grupie i odpowiadanie na ich pytania. Tutaj przyda się znajomość mocnych stron naszych uczniów, tak by w zależności od rodzaju ćwiczenia rolę eksperta mógł pełnić za każdym razem ktoś inny.

5. PRZYGOTOWUJMY DODATKOWE MATERIAŁY

Problemem na zajęciach ze zróżnicowaną grupą jest nierówne tempo pracy. Uczniom, którzy szybciej skończą wykonywanie danego ćwiczenia, podsuwajmy dodatkowe zadania, prośmy o przygotowanie powtórkowych list słów dla kolegów czy opracowywanie zadań testowych. Możemy stworzyć też kącik czytelniczy, w którym będą leżały (w zależności od poziomu) krótkie lub dłuższe teksty do czytania po polsku z zadaniami sprawdzającymi ich zrozumienie, książki z zaznaczonymi fragmentami do lektury czy aktualne czasopisma. Mocniejszym uczniom możemy zadawać dodatkową pracę domową zgodnie z ich indywidualnymi potrzebami. W ten sposób unikniemy nudy i wypełnimy każdą minutę zajęć przydatnymi aktywnościami.

6. BĄDŹMY DO DYSPOZYCJI WSZYSTKICH!

Na lekcji praktycznie nieuniknione jest dostosowanie tempa pracy do słabszych uczniów. Jeśli postąpimy inaczej, frustracja będzie rosnąć, różnice będą się pogłębiać i w rezultacie wpadniemy w jeszcze większe tarapaty. Nie ma innego wyjścia, jak do skutku tłumaczyć nowe formy gramatyczne, przeznaczyć odpowiednią ilość czasu na ich przećwiczenie i od razu reagować na pojawiające się problemy.
Czas poświęcony na lekcji mniej zaawansowanym osobom możemy zrekompensować tym drugim poprzez indywidualnie do nich dopasowane materiały. Jeśli poznamy dobrze ich potrzeby, możemy przynosić z domu tabele gramatyczne porządkujące wiedzę, podsuwać tytuły książek i filmów, które pokrywają się z ich zainteresowaniami czy poświęcić czas po zajęciach na poprawę dodatkowych prac domowych i odpowiedzi na nurtujące ich pytania. Dzięki temu będą mieć poczucie, że ich potrzeby są również uwzględniane, a czas spędzony w słabszej grupie nie jest stracony.

Autor: Paulina Kuc

Dodał epolish w dniu 28-12-2017 · Opublikowano w kategorii Dla nauczyciela języka polskiego