Dlaczego warto wykorzystywać na lekcjach technikę role play?

Co sprawia naszym uczniom największą trudność? Myślę, że wszyscy zgodnym chórem odpowiemy, że oczywiście mówienie. Dlatego dzisiaj chciałabym poświęcić kilka słów technice, która moim zdaniem jak żadna inna pomaga rozgadać nawet tych najbardziej nierozgadanych ?

Czym jest technika role play?

Na samym początku należy zaznaczyć, że technika ta wywodzi się z podejścia komunikacyjnego. Tak naprawdę sprowadza się do odgrywania przez uczniów scenek zwanych również sytuacjami komunikacyjnymi. Jest techniką niezwykle prostą do zastosowania na lekcjach języka obcego. Cechuje się ogromną elastycznością, dzięki czemu możemy ją wykorzystywać na różnych poziomach zaawansowania. Ważną rolę odgrywa w niej jednak wyobraźnia studenta. Technika ta dużo miejsca pozostawia bowiem inwencji i kreatywności uczniów. Często mylona jest z symulacjami, w których uczący się nie przyjmują żadnej roli, a jedynie odgrywają samych siebie w konkretnej sytuacji, np. w sklepie, w restauracji, na targu itp. Celem nadrzędnym tej techniki jest szkolenie sprawności mówienia naszych uczniów w przeróżnych sytuacjach komunikacyjnych.

Zalety techniki role play

Z mojego doświadczenia wynika, że technika ta jest narzędziem idealnym do przełamywania barier w mówieniu, a korzyści płynące z jej regularnego stosowania są ogromne. Poniżej kilka najważniejszych.

Poprawa jakości interakcji. Przyjmując na siebie różne role i odgrywając przeróżne scenki sytuacyjne, nasi uczniowie nabywają, a następnie rozwijają umiejętność dyskutowania, argumentowania i negocjowania.
Płynność wypowiedzi. Już po kilku doświadczeniach z techniką role play wypowiedzi uczących się stają się bardziej spójne i logiczne. Z czasem przychodzi też tak bardzo pożądana swoboda i naturalność
Rozwijanie umiejętności użycia form fatycznych języka. To chyba jedna z najbardziej zaniedbanych sprawności w wielu podręcznikach do nauki języka obcego. Uczniowie często nie potrafią podtrzymywać rozmowy. Wyuczone na pamięć frazy nie zawsze przynoszą oczekiwany efekt. Bardzo ważne są przecież umiejętności społeczne, w tym świadomość, jak przebiegają interakcje w różnorodnych sytuacjach.
Idealna technika dla introwertyków i nieśmiałych. Przyjmowanie na siebie swoistej maski w postaci otrzymanej roli pozwala na wyeliminowanie czynnika, który często powstrzymuje uczniów przed mówieniem. Musimy pamiętać, że wielu naszych kursantów nie chce bądź nie lubi mówić o sobie samym. Trudności związane z opowiadaniem o swoim życiu prywatnym blokują więcej uczniów niż zazwyczaj myślimy.

Wzmacnia pewność siebie. Częste przyjmowanie nowych ról pozwala naszym uczniom zaznajomić się z przeróżnymi sytuacjami komunikacyjnymi w bezpiecznym środowisku, jakim niewątpliwie jest lekcja. Dzięki temu będą przygotowani na podobną sytuację, ale już w realnym życiu.
Element zabawy. Wielu nauczycieli dość sceptycznie podchodzi do wykorzystywania gier i zabaw w nauczaniu dorosłych. Przypisują te techniki raczej kursom przeznaczonym dla dzieci. A przecież liczne badania dowodzą, że uczenie (się) przebiega o wiele efektywniej w atmosferze pozbawionej stresu.
Autonomizacja studentów. Chyba największa korzyść płynąca ze stosowania techniki role play na zajęciach językowych. Jako nauczyciele dążymy do tego, aby nasi uczniowie w sposób twórczy korzystali z narzędzi, jakie daje im konkretny język. Pobudzenie kreatywności uczących się oraz rozwijanie u nich umiejętności krytycznego myślenia, pertraktowania, dyskutowania czy podejmowanie decyzji, pozwoli im w przyszłości swobodnie wchodzić w różne interakcje z innymi użytkownikami danego języka.

Możliwe problemy i trudności przy pracy z techniką role play

Większość problemów, które mogą pojawić się przy wykorzystaniu tej techniki wynika z błędnego wyobrażenia nauczyciela o samej technice. Wiele osób obawia się chaosu na lekcji. Dlatego też często w błędny sposób podchodzi do odgrywania różnych scenek komunikacyjnych. Przećwiczony czy wyuczony role play to porażka i zaprzeczenie najważniejszym założeniom tej techniki. Musi to być bowiem proces dynamiczny, którego bardzo ważną częścią składową jest improwizacja.

Kilka praktycznych wskazówek

Przygotuj się na różne konfiguracje. Przygotowanie scenariusza, który jest możliwy do realizacji tylko przy konkretnej liczbie studentów nie ma sensu. Nie bój się również dołączyć do swoich uczniów jako uczestnik danej scenki.
Zacznij od krótkich, prostych scenariuszy. Przygodę z role play należy rozpocząć od tych raczej mniej skomplikowanych scenek. Wraz z oswajaniem się naszych uczniów z tą techniką można przygotowywać coraz bardziej rozbudowane zadania.
Upewnij się, że uczniowie rozumieją swoje role i sytuację komunikacyjną. Samo „rozumiecie?” może nie wystarczyć. Zapytaj każdego ucznia o to, jakie jest jego zadanie i czego się od niego oczekuje w tej konkretnej sytuacji komunikacyjnej.
Upewnij się, że uczniowie mają narzędzia do odegrania swoich ról. Przemyśl wcześniej, jakiego słownictwa i struktur mogą potrzebować i w razie potrzeby wprowadź lub powtórz niezbędne elementy językowe.
Nie zakłócaj przebiegu scenki komunikacyjnej. Przerywanie mówiącym w celu korygowania błędów jest bardzo szkodliwe nie tylko dla samej techniki, ale również dla osób biorących udział w danej sytuacji komunikacyjnej. Nauczyciel powinien obserwować swoich uczniów i notować pojawiające się błędy, a po zakończeniu scenki pozwolić studentom na autokorektę. Pamiętajmy, że regularna autokorekta prowadzi do wykształcenia się u uczniów narzędzia autokontroli.
Ustal limit czasu. Pozwoli to uniknąć niepożądanego chaosu.

Mam nadzieję, że ten tekst zachęcił Was do częstszego stosowania techniki role play na lekcjach języka polskiego. Więcej o tej technice będzie można dowiedzieć się na naszych kolejnych webinariach metodycznych. Oprócz części teoretycznej, będzie również prezentacja kilku pomysłów na to, jak tworzyć ćwiczenia typu „wejście w rolę”.

Autor: Joanna Pasek

Dodał Joanna Pasek w dniu 05-11-2020 · Opublikowano w kategorii Dla nauczyciela języka polskiego