Jak wykorzystywać dźwięki na lekcjach polskiego?

Kiedy myślimy o wykorzystywaniu zmysłu słuchu na lekcji języka obcego, od razu przychodzą nam na myśl nagrania: teksty, dialogi, krótkie komunikaty, których słuchamy razem z uczniami i do których dołączona jest zwykle seria ćwiczeń. Często zapominamy o całym świecie dźwięków, które nie są połączone ze słowami i ludzką mową. Otaczają nas wszędzie i są nieodłącznym elementem świata, który nasi uczniowie próbują opisać za pomocą nowego języka. Dlaczego warto sobie o nich przypomnieć i zaprosić na nasze lekcje?

1) Muzyka, melodie, dźwięki natury czy miasta oddziałują na emocje. Potrafią wprowadzić w błogi nastrój lub pobudzić, a nawet zirytować. Emocje połączone z nauką języka wpływają na szybkość jego przyswajania i ułatwiają zapamiętywanie nowych informacji.

2) Łączenie ze sobą różnych zmysłów pobudza kreatywność uczniów. Wprowadzając na lekcję dźwięki, zapachy czy smaki, odwołujemy się do tej zwykle zaniedbywanej i niedocenianej części mózgu. A twórcze rozwiązywanie problemów to umiejętność, która przydaje się na każdym kroku, kiedy używamy języka obcego.

3) Świat dźwięków to odrębny kod, który zwykle łączy użytkowników poszczególnych języków. Jest zrozumiały dla każdego i pozwala poczuć się bezpiecznie. Tak jak mówi się, że „muzyka łagodzi obyczaje”, tak można powiedzieć, że „znane dźwięki łagodzą szok”, jaki może stać się udziałem uczniów na lekcji języka obcego.

Poniżej znajdziecie kilka pomysłów na wykorzystanie dźwięków w poszczególnych momentach lekcji.

NA ROZGRZEWKĘ

1) Melodia – uczniowie słuchają dwuminutowego fragmentu utworu muzycznego, a po jego wysłuchaniu powinni:
– podzielić się z kolegami luźnymi wrażeniami na jego temat (czy melodia podoba im się czy nie; z czym się kojarzy; czy znali ją wcześniej itp.)
– opisać emocje, jakie w nich wzbudza
– stworzyć listę przymiotników, które najlepiej  opisują tę melodię
– powiedzieć, jakie kolory, zapachy i smaki kojarzą się im z tymi dźwiękami
– narysować scenkę lub osobę, która kojarzy im się z tą muzyką, a później o niej opowiedzieć

2) Historyjka dźwiękowa – włączamy uczniom serię dźwięków, na podstawie których tworzą spójną historię; możemy odtworzyć je wszystkie od razu lub – co bardziej pobudza kreatywność – dodawać kolejną jak wagoniki do opowiadanej historii

3) Dźwięk tematu lekcji  – poniżej kilka pomysłów na to, jak naprowadzić uczniów na temat nowych zajęć:
– dźwięk karetki / kaszlu / kichnięcia – choroby, samopoczucie, lekarz
– deszcz, grzmot lub „Cztery pory roku” Vivaldiego – pogoda
– ruszający samochód, stukające obcasy o chodnik, silnik motorówki, helikopter – czasowniki ruchu
– kolędy, „Sto lat”, piosenki dla dzieci – święta i uroczystości
– samochody, gwar, telefony, a później gdaczące kury – zestawienie życia w mieście i na wsi

JAKO TŁO LEKCJI (LUB JEJ FRAGMENTU)

Jeśli tematem naszej lekcji jest miłość i zadanie uczniów polega na napisaniu wiersza miłosnego, włączmy w tle romantyczną piosenkę, która wprowadzi ich w nastrój i pobudzi wyobraźnię. Jeżeli lekcja toczy się wokół tematu magii (jak w lekcji 8D w podręczniku „Krok po kroku Junior”) załóżmy strój czarodzieja, a w tle włączmy tajemniczą muzykę (na przykład ścieżkę dźwiękową z „Harry’ego Pottera”). Kiedy zadaniem uczniów jest odkrycie jakiejś zagadki (na przykład odgadnięcie, kto jest wampirem, Batmanem czy mordercą), włączmy pobudzającą muzykę z filmów detektywistycznych.

DO POĆWICZENIA GRAMATYKI

1) Narzędnik i zawody – uczniowie na podstawie dźwięków odgadują, kim jest ta osoba; przykładowo: dźwięk aparatu – On jest fotografem / dziennikarzem / modelką; brzdęk kuchennych naczyń – On jest kelnerem / kucharką / panem domu; dźwięk oklasków – On jest artystą / aktorem / wokalistką itp.

2) Miejscownik i miejsca – do wykonania tego ćwiczenia możemy wykorzystać dźwięki, które zebraliśmy w powyższym zadaniu. Na ich podstawie uczniowie mówią, gdzie znajdują się te osoby, np. rozmowy – w szkole / na uniwersytecie / w kawiarni; śmiech dziecka – w domu / w przedszkolu / w parku na spacerze; dźwięk gitary – na koncercie / w klubie / na ulicy.

3) Biernik lub dopełniacz – na podstawie dźwięków uczniowie opisują kogo lub co ma (bądź nie ma) w domu dana osoba; dźwiękami może być szczekanie psa, miauczenie kota, śmiech dziecka, wiadomości radiowe lub telewizyjne, dzwoniący telefon, ekspres do kawy itp.; pokuśmy się o trudne do odgadnięcia dźwięki, tak by uczniowie potraktowali je jako zagadki do rozwiązania

4) Koniugacja czasowników – woda lejąca się z prysznica, chrapanie, klakson samochodu na ulicy, telefon, dźwięk telewizora – uczniowie mogą opisywać czynności danych osób (lub przebieg ich dnia) we wszystkich czasach

DO POĆWICZENIA LEKSYKI

1) Pory dnia – kiedy nasi uczniowie zapoznają się z formami: przed południem, w południe, po południu możemy poprosić ich o określenie pory dnia na podstawie usłyszanego dźwięku, na przykład: dźwięk budzika – rano; chrapanie – noc; prysznic – wieczór lub rano (tak skonstruowane ćwiczenie z nagranymi dźwiękami znajduje się w lekcji 10D w podręczniku „Polski krok po kroku. Junior”)

2) Gatunki filmowe – nasi uczniowie z pewnością szybciej zapamiętają nazwy gatunków filmowych, jeśli zamiast tradycyjnego ćwiczenia na wpisywanie brakujących liter w słowie zaproponujemy im wysłuchanie kilku piosenek z filmów i poprosimy o dopasowanie ich do nazwy gatunku (romansu, thrillera, filmu animowanego…).

3) Zwierzęta – poza dopasowaniem nazw zwierząt do ilustracji możemy też poprosić uczniów o odgadnięcie ich nazwy na podstawie wydawanego przez nich dźwięku. Będzie to również dobra okazja do porównania tego, jak w różnych językach świata „mówią” psy, koty, konie itd.

W RAMACH PRACY DOMOWEJ

Jeśli wiemy, że nasi uczniowie lubią słuchać muzyki, poprośmy ich o przygotowanie własnych propozycji piosenek, które kojarzą im się z tematem lekcji. Mogą to być piosenki:
– do słuchania w deszczowy / słoneczny / letni / zimowy dzień
– które sprawdzą się w czasie podróży pociągiem / samolotem / rowerem
– często słuchane przez mamę, babcię, brata
– lubiane przez uczniów w dzieciństwie.

Na koniec argument, który może przekonać niezdecydowanych. Pamiętajmy, że tak jak muzyka i melodie oddziałują na uczniów, tak samo mają też wpływ na nas – nauczycieli: wywołują emocje, pobudzają kreatywność i łagodzą nasz stres!

Autor: Paulina Kuc

Udostępnij ten post

O małej pomocy dydaktycznej, która może uratować niejedną lekcję

W co powinien zainwestować lektor języka polskiego rozpoczynający swoją karierę? W zestaw podręczników? W duże segregatory, gdzie będzie przechowywał materiały? Read more

Po polsku od pierwszej lekcji? Tak, to możliwe!

Uczysz języka polskiego obcokrajowców? Ale znają już trochę polski, prawda? Nie? Uczysz od zera? To znaczy, że mówisz do nich Read more

Czego tu się bać? O Skypie w nauczaniu

Jak to jest z tym internetem? Większość z nas, nauczycieli, ma konto na Facebooku, niektórym Instagram, Twitter czy Snapchat również Read more

3 odpowiedzi na “Jak wykorzystywać dźwięki na lekcjach polskiego?”

1. maria pisze:

   28 sierpnia 2019 o 13:33

   i w ten sposób dziecko więcej zapamięta 🙂

   Odpowiedz
   • Paulina Kuc pisze:

     9 września 2019 o 18:10

     Oczywiście, że tak! Szybciej zapamiętujemy to, co wywołuje w nas emocje 🙂

     Odpowiedz
2. Talo pisze:

   7 września 2019 o 12:33

   Bardzo ciekawy wpis, jak zresztą każdy na tym blogu <3

   Mam pytanie – czy da się zostać (szanowanym) nauczycielem polskiego bez odpowiedniego wykształcenia? Jestem po orientalistyce i uwielbiam uczyć, jednak po przygodach z kilkoma językami azjatyckimi dotarło do mnie, że najciekawsze (i najbardziej komfortowe) byłoby dla mnie uczenie polskiego obcokrajowców. Teraz zastanawiam się, jak się zabrać za wdrażanie mojego nowego planu w życie i czy to w ogóle ma sens.

   Odpowiedz