TRZY, A NAWET CZTERY STOLICE POLSKI

Każdy, kto choć trochę interesuje się geografią, bez najmniejszego problemu wskaże stolicę Polski. Jest nią oczywiście Warszawa. Nie dla wszystkich jest jednak oczywiste, że Warszawa to już trzecia polska stolica! Czy potraficie wymienić dwa miasta, które poprzedziły ją w tej dostojnej funkcji? Zapraszamy w krótką podróż po kartach przeszłości.

STOLICA NR 1 – GNIEZNO

Szukając pierwszej stolicy musimy zanurkować w katalogu najstarszych polskich miast, do których bez wątpienia należy GNIEZNO, leżące w pobliżu Poznania. Niewiele jest miejsc mogących pochwalić się tak bogatą i znaczącą historią – bowiem w świadomości Polaków jest ono nierozerwalnie związane z początkiem państwa polskiego. Na utrwalenie tego poglądu wpłynęła popularna legenda osadzona w pradawnych czasach. Posłuchajcie:

(…) Bardzo bardzo dawno temu, gdy ziemie między dwiema rzekami Wisłą i Odrą pokrywały nieprzebyte bory, w poszukiwaniu nowego miejsca osiedlenia wędrowały plemiona słowiańskie, a na ich czele trzej bracia – Lech, Czech i Rus. Po wielu tygodniach wędrówki ich oczom ukazała się przepiękna, zalana słońcem dolina, ozdobiona niskimi pagórkami i rozległymi jeziorami. Zachwyceni bracia zatrzymali się, by kontemplować ten widok. Kiedy tak stali zapatrzeni, usłyszeli nad głowami szum skrzydeł i ujrzeli orła majestatycznie krążącego po niebie. Po chwili lotu dostojny ptak wylądował w gnieździe na pobliskim dębie. Lech uznał, że pojawienie się orła, najszlachetniejszego z ptaków, to znak i zapragnął swą osadę wybudować w tym właśnie miejscu. Nowo powstały gród nazwano Gnieznem (od słowa GNIAZDO), a białego orła Lech obrał jako swoje książęce godło.

Tyle z pięknej legendy. I choć współczesne badania archeologiczne zdają się przeczyć przekazom i tradycji, pewnym jest, iż Gniezno było siedzibą pierwszych władców Polski z dynastii Piastów. To tutaj w 1025 roku koronowany został polski władca Bolesław Chrobry, stając się pierwszym polskim królem. Mimo że stolica Polski została przeniesiona do Krakowa w 1039 r., Gniezno było miejscem koronacji królewskich aż do XIV wieku.

Współcześnie odwiedzając to urokliwe miasto pamiętajcie o wizycie w tamtejszej Katedrze, do której prowadzą słynne Drzwi Gnieźnieńskie. Te monumentalne rzeźbione drzwi powstały w XII wieku i przedstawiają życie św. Wojciecha – patrona Polski, którego relikwie spoczywają w świątyni. Ponadto miasto jest siedzibą archidiecezji, a arcybiskup gnieźnieński nosi tytuł prymasa. Gniezno jest także wymieniane wśród miejsc, w których w 966 r. chrzest przyjął ówczesny władca Polski – Mieszko I.

STOLICA NR 2 – KRAKÓW

Drugą stolicą Polski został ukochany przez turystów Kraków. Stało się tak na mocy decyzji Kazimierza I Odnowiciela zrealizowanej w 1039 roku. O przeniesieniu zadecydowały zniszczenia Gniezna i terenów Wielkopolski dokonane przez czeskiego księcia Brzetysława I. Miasto Kraków pełniło swą dostojną funkcję nieprzerwanie od XI wieku aż do 1795 roku, mimo że siedzibą władców przestał być już w 1611 roku.

Położony na południu Polski Kraków jest nie tylko jednym z najstarszych, lecz i najpiękniejszych polskich miast. To tu zobaczycie Zamek królewski na Wawelu, przepiękne Sukiennice, historyczną dzielnicę żydowską Kazimierz i kolebkę socrealizmu – Nową Hutę. Wiele wpisów na naszym blogu dotyczy Krakowa, jego historii, tradycji i lokalnego kolorytu – bardzo zapraszamy do lektury zamieszczonych artykułów.

Powszechnie przyjęło się nazywać Kraków „Stolicą Polskiej Kultury”.

Rynek w Krakowie – widok na Kościół Mariacki i Sukiennice

STOLICA NR 3 – WARSZAWA

O przeniesieniu stolicy z Krakowa do centralnie położonej Warszawy zadecydował król Polski Zygmunt III Waza 18 marca 1596 roku. Historycy zastrzegają jednak, że jest to data umowna, bowiem proces przeniesienia stolicy trwał znacznie dłużej – ostatecznie władca wraz z rodziną i dworem zamieszkali w Warszawie dopiero kilka lat później. Ponieważ postanowienie monarchy nie zostało poparte żadnym aktem prawnym, przez kolejne stulecia małopolska aglomeracja wciąż pozostawała oficjalnym miastem stołecznym Rzeczpospolitej, a sama Warszawa była określana mianem „Miasta Rezydencjonalnego Jego Królewskiej Mości”.

Za oficjalny powód zmiany uznaje się wielki pożar Zamku Wawelskiego, wysoką rangę Warszawy na przełomie XVI i XVII wieku, a także jej korzystniejsze położenie geograficzne.

Należy mieć w pamięci, iż podczas II wojny światowej Warszawa straszliwie ucierpiała. Pierwsze zniszczenia dokonały naloty niemieckie we wrześniu 1939 r. Po powstaniu w getcie cała dzielnica została zrównana z ziemią, zaś w sierpniu i wrześniu 1944 r. miasto doświadczyło ostrzału artyleryjskiego i bombardowań. Po Powstaniu Warszawskim Niemcy planowo niszczyli miasto budynek po budynku. Szacuje się, że w wyniku działań wojennych zniszczeniu uległo ponad 80% zabudowy stolicy, w 90 proc. to było mienie prywatne np. kamienice

Współczesna Warszawa, jak większość stolic Europy, jest miastem pełnym kontrastów. Z jednej strony jest nowoczesną metropolię z drapaczami chmur i centrami biznesu, z drugiej wciąż opowiada swą niesamowitą historię poprzez liczne muzea, malownicze kamieniczki, wąskie uliczki staromiejskie, Zamek Królewski czy Pałac w Wilanowie.

ZAKOPANE – ZIMOWA STOLICA POLSKI

Na południu Polski znajduje się jeszcze jedno szczególne miejsce – miasto Zakopane, powszechnie zwane stolicą Tatr lub zimową stolicy Polski. Oprócz charakterystycznego „zakopiańskiego” stylu budownictwa, popularnej skoczni narciarskiej Wielka Krokiew, stacji Gubałówki i turystycznych Krupówek, największą atrakcją Zakopanego są oczywiście góry i szlaki turystyczne. Zakopane leży bowiem w samym centrum polskich Tatr. Rozciąga się na wysokości od ok. 740 m do ponad 1100 m n.p.m., co sprawia, że jest najwyżej położonym miastem w Polsce. Zakopane o każdej porze roku wygląda bajecznie, jednak najwięcej uroku dodaje mu zima, przez co nie przestają odwiedzać go całe rzesze krajan i turystów zagranicznych. Przyjedźcie i Wy!