ZANUĆMY WSPÓLNIE PASTORAŁKĘ – śpiewaj na całe gardło cz. 15

Święta Bożego Narodzenia to nie tylko celebracja kolacji wigilijnej, piękne prezenty i zdobna choinka. To przede wszystkim rodzinne spotkania na których nie może zabraknąć wspólnego kolędowania – starej polskiej tradycji, kochanej przez wszystkie pokolenia. W okresie świątecznym kolędujemy nie tylko w kościołach, lecz także w domach rodzinnych czy odwiedzając przyjaciół.

Warto w tym wyjątkowym okresie skorzystać z bogactwa tradycji i wsłuchać się w teksty staropolskich kolęd i innych pieśni, bez których trudno wyobrazić sobie bożonarodzeniowy czas. Wspomniane „inne pieśni” to właśnie pastorałki – lekkie, budzące ciepło w sercu utwory, których tematem jest właśnie historia Jezusa, Maryi i Józefa opowiedziana z bardziej ludzkiej, obyczajowej perspektywy. Serdecznie zapraszamy Was do wspólnego śpiewu i świątecznej celebracji, szczególnie że w Polsce tradycja zezwala na śpiewanie kolęd aż do 2 lutego, czyli do Święta Ofiarowania Pańskiego, zwanego również świętem Matki Boskiej Gromnicznej.

WESOŁE PASTORAŁKI

Nazwa pastorałka wywodzi się od łacińskiego słowa pastoralis, oznaczającego „pasterski”. Pastorałki są więc rodzajem kolęd, które były wykonywane przez wędrownych muzyków i pasterzy, zatem osoby bez wykształcenia muzycznego, grające głównie ze słuchu i z pamięci. Ich tematyka obejmuje wątki bożonarodzeniowe i obyczajowe, w mniejszym zaś stopniu skupia się na aspekcie teologicznym i duchowym. Podczas gdy kolęda jest typową pieśnią religijną śpiewaną podczas liturgii, pastorałka ze względu na swój sielankowy, radosny i ludowy ton towarzyszy raczej koncertom i występom świątecznym, przedstawieniom czy spotkaniom kolędowym. Choć oczywiście istnieją tu wyjątki i można usłyszeć pastorałkę także podczas mszy.

Polskie pastorałki pojawiły się już w XVII wieku. Ich często humorystyczny, gwarowy tekst nawiązywał przede wszystkim do wędrówki pasterzy, którzy prowadzeni przez gwiazdę betlejemską przemierzali świat, aby ujrzeć nowonarodzonego Jezusa.

Pastorałki, ze względu na ich świecki charakter nazywano również kolędami domowymi. Ich teksty doskonale znane były kolędnikom wędrującym od domu do domu. Dawne pastorałki tworzyły nawet scenariusze do przedstawień kolędników.

Warto też wspomnieć, że pod względem ilości zarówno kolęd jak i pastorałek, Polska naprawdę ma się czym pochwalić. W naszym kraju jest ich łącznie ponad 500, a trzeba mieć świadomość, że każdego roku liczba utworów rośnie.

Do najpopularniejszych pastorałek należą następujące tytuły:

OJ MALUŚKI, MALUŚKI

Pięknym przykładem polskiej pastorałki ludowej pochodzącej z Podhala jest utwór „Oj maluśki, maluśki”. Ta prosta pastorałka ma niezaprzeczalny urok, zwłaszcza wtedy, gdy możemy jej posłuchać w zakopiańskim kościele w wykonaniu tamtejszych górali. W pierwszym kontakcie może wydać się Wam niezrozumiała i trudna, ze względu na obecność wielu słów pochodzących z góralskiej gwary. Ufam jednak, że bardzo ją polubicie – jest bowiem opowieścią o wielkiej miłości i kontraście, którego doznaje Boże Dzieciątko przychodząc na ten świat. Dobrego kolędowania!

Oj Maluśki, Maluśki

Oj, maluski, maluski, maluski, jako rękawicka

Alboli tyz jakoby, jakoby kawałecek smycka.

Cy nie lepiej by tobie, by Tobie siedzieć było w niebie

Wsak Twój Tatuś kochany, kochany nie wyganiał Ciebie.

Ref.: Śpiewajcie i grajcie mu

Małemu, małemu

Tam wciornaska wygoda, wygoda, a tu bieda wsędzie,

Ta Ci teraz dokuca, dokuca, ta i potem będzie.

Ref.: Śpiewajcie i grajcie mu

Małemu, małemu

Tam Ty miałeś pościółkę, pościółkę i mietkie piernatki,